HASTALIKLAR
Anevrizmalar
Son çalışmalar toplumda %5 olduğunu göstermektedir. Bunların yarısı patlamaktadır. Anevrizmaların sadece %2si çocukluktan beri vardır. Baloncuklar damarların çatallanma ve dönme yerlerinde yani kan basıncına daha çok maruz kalınan noktalarda çıkar. Anevrizma geliştiren damar yapısının normalden biraz desteksiz ve daha az sağlam olduğu bilinmektedir. En sık görülen bu form ile beraber diğer koşullar da aşağıda sıralanmıştır1-Konjenital olarak damar duvar yapısında zayıflık
2-Hipertansif
3-Embolik (kalpteki miksomadan emboli atarsa)
4-Enfeksiyoz yani mikotik anevrizmalar
5-Travmatik
6-Diğer bulgulara eşlik eden gurup
Yerleşim
%20-30 birden fazla bulunur.
%85-95 carotis sisteminde
-ACoA %30
-p-comm %25
-MCA %20
%5-15 posterior circulation da
basiler arter %5 vertebral arter
Anevrizma belirti ve bulguları
Büyük kanama tipleri
1-SAK Subaraknoid kanama
2-İntraserebral -Beyin içine kanama %20-40
3-İntraventriküler kanama &13-28
4-Subdural kanama %2-5
Büyük kanama dışı belirtiler
1-Kitle etkisi:
- beyin sapı bası bulguları,
- kranial sinir bası bulguları:
a- okulomotor felci, pcomm anevrizmalarda olur. Göz dışa aşağı devrilir ptosis göz kapağı düşüklüğü ve pupil genişlemesi görülür
b-görme kaybı: oftalmik arter anevrizmasında
c-yüz ağrısı.trigeminal nevraljiyi taklit eder. intrakavernöz ya da supraklinoid anevrizmalarda
- hormon değişiklikleri supra-intrasellar anevrizmalarda.
2-minör kanama
3-ufak enfarktlar TİA (amorozos fugax, homonim hemianaopsi gibi)
4-nöbetler
5-başağrısı
6-tesadüf saptananlar-asemptomatik olanlar
Anevrizmalarda %9-13 kendiliğinden tıkanma olabilir. Ama bunların bir kısmı yeniden açılabilir.
TEDAVİ
Anevrizma boynu endovasküler girişimle coiling ile tıkanabilir ya da cerrahi olarak boynu klipe edilebilir.
coiling ile tıkama
Cerrahi kliplenme tercih
1-genç yaş
2-MCA anevrizmaları
3-20mm büyük dev anevrizmalar
4-kitle etkisi yapan anevrizmalar
5-ufak anevrizmalar coiling'de daha kolay kanarlar
6-geniş boyunlar
7-coiling'den sonra residual dolum gösterenler yani tam kapanamayanlar
Coiling tercih sebepleri
1-Yaşlı hastalar
2-kötü klinik tablo
3-cerrahi olarak yaklaşılamayan patlamış anevrizmalar
4-Anevrizma yapısı
5-Posterior dodolaşım anevrizmaları
7 -Kliplenme başarılamamışsa
8-Patlamamış M1-M2 bifurkasyon anevrizmalarının koillenmesi tartışmalıdır. Çünkü boyun kenarından damarsal dal verir.
Anevrizma ameliyat zamanlaması
Kanamadan 48-96 saat içinde yapıılan ameliyatlar erken cerrahi olarak anılırlar.Aslında cerrahi genellikle kanamadan 10-14 gün sonra uygulanır.
1-Başarılı olursa rebleeding yani tekrar kanama olasılığını ciddi olarak azaltır.
2 -SAKdan 6-8 gün sonra pik yapan vasospasmın tedavisini kolaylaştırır. Çünkü tedavide volum sıvı yüklenmesi, ve tansiyon yükseltilmesinde anevrizma kanama olasılığı artık kalmamıştır.
3-Vasospasm yapacak ajanların yıkanmasına olanak sağlar.
4- Erken ceraahi mortalitesi yüksek olmasına rağmen genel de hasta ölüm oranını azaltır.
Erken cerrahiye karşı olan noktalar
1-inflamasyon ve beyin ödemi daha ağır bir dönemdedir.
2-katı pıhtısı daha erimeye fırsat bulamamıştır.
3-Ameliyat sırasında kanama riski erken cerrahide daha fazladır
4-Ameliyat sonrası vasospasm riski daha fazla oluşur.
Erken cerrahinin tercih edildiği durumlar
1-İyi medikal durum
2-iyi nörolojik tablo: Hunt -Hess sınıflamasına göre grade 3 ve altı
3-vasospasm ihtimalini artırabilecek fazla subaraknoid kanama
4-nöbet veya stabil olmayan tansiyon varlığında tedavinin anevrizma kliplenmesi yapılmadan başlanamaması
5- SAK'a ilaveten kitkle etkisi yapan aşırı pıhtı varlığı
6-sık sık kanama tekrarı
7-erken kanama geleceğini belli eden durumların varlığı
Geç cerrahi (SAK sonrası 10-14. gün) tercih sebpleri
1-kötü medikal durum veya ileri yaş
2-kötü nörolojik tablo:H-H 4 veya yukarı
3-anevrizma büyük olup kliplenmeye uygun düşmezse veya konumundan dolayı beynin gevşetilmesi gerekirse
4- belirgin beyin ödemi varlığında
5-aktif vasospasm varlığı
Kanamamış anevrizmalar
SAKların %65'i ilk kanamada ölürler. Ölüm veya sakatlık olmadan kalsalar bile ancak %46'sı tamamen iyileşir ve sadece %44'ü eski işlerine geri dönerler. Tesadüf saptanan anevrizmalar toplumda %5-10'dur.
Kanamamış anevrizma oranı ir. 10mm altındakiler %0.05 oranında kanarlar. 10mm üstündekiler ise %1 oranında kanarlar. Dev anevrizmaların yani 2.5cm büyük olanların kanama riski yılda %6'dır.